Trong hồ sơ bài báo “VN Index có bắt đầu lao dốc?”: http://www.bbc.com/vietnamese/business-42279745

Trước hết tôi hay nhắc lại sau hiệu ứng bắt Đinh La Thăng thì có thể ai cũng đoán ra là thị trường cổ phiếu VN mở cửa thứ Hai tới đây sẽ chứng kiến cảnh sụt giá tan tành, và còn nhiều phiên nữa. Nếu vì tâm lý ấy mà thị trường chứng khoán của VN sụt giá từ 10%-20% thì có lẽ ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ bị lên thớt, và bay chức cũng không ngạc nhiên, tất nhiên chuyện đó chưa thể xẩy ra.

Về hồ sơ thị trường chứng khoán VN. Đó là tôi nhắc lại một viễn cảnh không mấy sáng sủa cho thị trường cổ phiếu VN, và cả nền kinh tế nữa. Mặc dầu thị trường cổ phiếu ở VN có màn trình diễn tăng trưởng mạnh nhất Á châu, và chỉ số chứng khoán được theo dõi chặt chẽ nhất ở VN là chỉ số VN-Index tính từ đầu năm 2017 cho tới nay thì nó đã tăng được 41,41%. Đây là mức tăng mạnh mẽ nhất kể từ năm 2009. Bởi vì năm 2009--chỉ số VN-Index này tăng được 56,76%, nhưng nó được nâng đỡ trước đó 1-năm là năm 2008, bởi vì  chỉ số VN-Index này sụt giá nặng nề là giảm 65,95% nên việc tăng lại cũng không có gì lạ cả.

Tuy nhiên tính từ năm 2012 cho tơi thời điểm hiện nay thì chỉ số chứng khoán này tăng được hơn 110% giá trị.

Đối với chỉ số thì Vietnam Hanoi Stock Exchange Equity Index, gọi là HNX-Index thì tăng được 42,06% (tính từ đầu năm 2017 cho tới nay).

Thực tế triệu chứng tăng giá cổ phiếu của VN ngoài trò bán vốn và IPO ồ ạt của doanh nghiệp quốc doanh nhà nước để bơm giá thì cái này ai cũng thấy ra cả nên tôi không giải thích. Tuy nhiên tôi cũng nói rằng đầu cơ hay đầu tư thì kệ nó, người nhà của đảng đẩy giá cao cùng nhóm lợi ích thì kệ họ, miễn rằng mình đầu tư và âm thầm bán ra chốt lời ở giá cao hợp lý là được, và kéo tiền ra có lời là được khi mà thiên hạ say sưa lao đầu mua nó dù giá nó có tăng thêm vài phần trăm, nhưng đừng tham lam mà bám vào đó, bởi vì khi thiên hạ ồ ạt chốt lời thì mình chạy không kịp là giá nó rơi thẳng đứng. Tức là trong nghiệp vụ đầu tư mình đừng nghe ai hay tin ai, hay tiếc rẻ cái gì, đó là miễn rằng mình đầu tư cổ phiếu hay kể cả tài sản nào là lời lãi an toàn hay lỗ vốn nặng nó đo bằng lòng tham của mình. Chẳng hạn mình thấy đã có lời an toàn là đủ trang trải mọi chi phí và có khoản lời mà mình hài lòng thì cứ bán ra mà chốt lời.

Đối với thị trường cổ phiếu VN và soi vào nền kinh tế thì tôi nghiệm ra rằng nó là bức tranh rất bi quan cho VN, dù rằng về nghiệm vụ đầu tư cổ phiếu như tôi hay phân tích là không nhất thiết thị trường chứng khoán phải đi theo định hướng nền kinh tế như kinh tế tăng trưởng tốt thì thị trường chứng khoán sẽ tăng trưởng cũng tốt. Đó chỉ là lý thuyết lý luân thiếu kinh nghiệm, bởi vì trong đầu tư ngắn hạn để kiếm món lời lớn thì thị trường cổ phiếu đôi khi hay di chuyển ngược với tin tức vĩ mô kinh tế. Đó là bởi vì ta đang đầu tư vào thị trường chứng khoán là ta đang đầu tư vào cổ phiếu của những công ty được lựa chon mà ta thấy nó có tiềm năng, vì đầu tư vào chứng khoán là đầu tư một vài nhóm hay mã chứng khoán công ty nào đó chứ không phải ta đang đầu tư hết vào cái nền kinh tế hay đầu tư hết vào cái chỉ số chứng khoán.

Thí dụ khi nền kinh tế tăm tối đen đủi bởi nạn lạm phát do lãi suất tăng cao, cộng giá dầu thô tăng vọt thì vẫn có những mã cổ phiếu neo vào dầu thô và lãi suất vẫn tăng trưởng mạnh bất chấp chỉ số chứng khoán sụt giá tan tành hay nền kinh tế tan hoang,… ôi thôi đó là chuyện đầu tư và đầu cơ mà nói ra cũng khó ai hiểu vì nó chỉ có những tay đầu cơ giàu kinh nghiệm mới hay ưa đầu tư như thế này.

Trở lại thị trường cổ phiếu chứng khoán VN và nền kinh tế quốc gia này. Đó là tôi cảnh báo sự nguy hiểm, đó là quốc gia này đã đang trong triệu chứng đầu cơ mọi thứ. Kể cả họ, tức nhà nước này đang bán cổ phần điên cuồng doanh nghiệp nhà nước với cái mác gọi là “cổ phần hóa”, thay vì ta gọi là “tư nhân hóa”. Vì nhà nước bán cổ phần ấy nó cũng chẳng có ích lợi gì cho người dân được hưởng đồng nào cả mà cổ phần hóa ấy chạy vào đâu, hay chui vào túi ai thì hết ai biết được.

Thà rằng người nhà của đảng không nên cổ phần hóa, vì trước đây những doanh nghiệp công cụ nhà nước này dù có tạo ra quả bom nợ, nhưng nó vẫn là nguồn thu ngân sách rất lớn cho đảng, vì đa số các nước theo mô hình XHCN ấy họ thường kiểm soát các công ty quốc doanh để dự phòng nguồn thu cho ngân sách dù kinh doanh có lỗ. Nhưng bây giờ nhà nước VN này bán hết mọi thứ là cái gì cũng bán đi cho nhóm lợi ích nào đó kể cả các nhà đầu tư gọi là “nước ngoài” thì sau này nhà  nước VN mất hết nguồn thu của họ, và thật bất hạnh là họ sẽ gia tăng kiếm nguồn thu ngân sách bằng thủ thuật đánh thuế má đủ thứ, là bất cứ cái gì họ cũng nghĩ ra cánh đánh thuế, và nâng giá điện, giá xăng, rồi nước ngọt sinh hoạt, kể cả chi phí cầu đường, như BOT chẳng hạn.

Chuyện nguy ngập nữa là thị trường cổ phiếu của VN tăng giá thì đa số những mã chứng khoán của các công ty lớn đều mang tính đầu cơ rất cao, kể cả đầu độc đời sống người dân. Đó là bia bọt, đó là bất động sản hạng sang, đó là ngân hàng bơm vốn neo vào đó,…và rất hiếm có mã cổ phiếu nào hỗ trợ cho ngành sản xuất công nghiệp mà đất nước này rất cần, đó là cơ khí, cơ điện tử, điện tử tin học, chế tạo máy móc, gia công linh kiện cơ khí, điện, điện tử,….hay lĩnh vực phụ trợ nông nghiệp,…

Hãy nhìn xem, những mã chi phối cái thị  trường cổ phiếu này thì ngoài cái mã hàng tiêu dùng còn sáng sủa một chút như CTCP Sữa Việt Nam (VNM), nhưng cái mã VNM này cũng đang bị bán hết thông qua Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC). Và cái mã VNM này cũng có thành tích hao tổn nội lực vì kể từ khi niêm yết cho tới nay thì giá của nó tăng gần 4.100% nên khả năng tăng trưởng cao hơn nữa là rất khó đạt được.

Đối với bất động sản thì có cái tên Tập đoàn Vingroup (VIC). Cái mã VIC này kể từ khi niêm yết đã tăng gần 1000%. Chỉ qua 1 quý vừa rồi của năm 2917 thì nó được PR bởi cái bánh vẽ xe hơi thương hiệu Việt là Vinfast thì giá cổ phiếu có cái mã VIC này tăng gần 49%., dù rằng họ chưa thử nghiệm hay để sản xuất ra chiếc xe hơi nào mà còn đang gánh phí tổn trả lãi khi dự tính đi vay hơn tỷ rưỡi USD gì đó. Vì cần nhập máy móc và vật liệu chế tạo nên phải cần ngoại tệ để trả ra cho thiên hạ.

Với CTCP Xây dựng FLC Faros  (ROS), mã ROS này có thành tích đầu cơ tăng vọt liên tục cả mấy tháng liền trước đây mà thành tích của nó kể từ khi niêm yết thì nay đã tăng tới gần 1.250%. Nó tăng mạnh không khác gì Bitcoin. Vì chỉ mới ngày nào thôi, giá cổ phiếu ROS này vào hôm ngày 1/9/2016, giá dự kiến chỉ có 11.400 VND, thì bây giờ đây giá của nó được thổi lên 153.500 VND. Trong lúc VN tổ chức APEC thì Trịnh Văn Quyết PR các dự án đầu tư biệt thự nghỉ dưỡng rồi PR bay qua Hàn Quốc hợp tác với công ty gì đó thì giá cổ phiếu mã ROS này được bơm bóng lên tới mức đáng kinh ngạc là hôm giao dịch ngày 3/11/2017 nếu nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu mã ROS này phải bỏ ra chi phí 214.100 VND mới mua được nó.

Tôi thì nghiệm ra rằng có mời giới đầu tư Nhật, hay Âu châu để giới thiệu dự án và bán bất động sản cho họ thì người ta cũng chẳng giàu có để mà mua nổi các dự án ảo giá đắt đỏ. Vì ngay cả London hay Luxembourg, kể cả Tokyo mà sức mua lớn, thu nhập rất cao của người dân họ thì có mua bất động sản ở đó thì cũng chả đắt đỏ như ở VN so với thu nhập người dân Hàn Quốc thì lại càng không thể mua nổi nó,…vì nó là bong bóng đầu cơ.

Làm sao mà người ta liều lĩnh xây cất các dự án bất động sản nghỉ dưỡng cao cấp ở tận đâu đấy mà chẳng xây đường xá mà cũng rao bán quảng cáo với giá cao hơn cả thu nhập 1-năm tiền lương của lãnh đạo cao cấp của FED. Bởi vì ngay cả bà Chủ tịch FED là Janet Yellen hiện nay ăn mức lương chỉ có $ 199.700 / năm, trong khi Phó chủ tịch và các thành viên khác chỉ nhận được mức lương $ 179.700 / năm. Đó là những người ăn lương và làm việc ở định chế tài chính lớn nhất thế giới, kiểm soát hầu như  mọi thứ ảnh hưởng trên toàn cầu. Vậy mà ở VN không hiểu đi đâu cũng thấy bất động sản nghỉ dưỡng cao cấp, khách sạn, biệt thự villa cao cấp, resort, sân golf,…nó nhiều hơn bất cứ quốc gia nào đã có thu nhập cao là vượt qua "bẫy thu nhập trung bình" (middle-income trap), có thu nhập cao, trở thành nước công nghiệp tiên tiến. Là những quốc gia có khả năng huy động vốn đầu tư cho 1 dự án trị giá trên 5 tỷ USD hay 10 tỷ USD cũng không cần phải đi vay mượn bên ngoài. Hoặc họ có khả năng phát hành trái phiếu vay bên ngoài với lợi suất rất thấp vì kinh tế có khả năng trả nợ và họ có thể hoàn thành dự án trong thời gian ngắn.

Trong khi VN, ngay cả cái Thủ đô Hà Nội được cho là có chi phí và mức sống đắt đỏ nhất cả nước, và thu nhập cao nhất cả nước là Dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông có tổng mức đầu tư ban đầu là 552,86 triệu USD vào năm 2008, và thiếu vốn đầu tư triền miên kéo dài tới tận bây giờ thì  Dự án là hơn 868 triệu USD, và mới đây người ta còn lùi dự án này thêm 1-năm nữa là phải đợi đến cuối năm 2018, vì phải đi tìm vốn vay. Trong khi cá thị trường cổ phiếu VN thì được định gia bong bóng cả 100 tỷ $, vậy mà mấy hôm nay giá rơi nhẹ đã khiến cả cái Bộ Công thương, Bộ Tài chính và cả NHNN VN bất an, nhà đầu tư thì nháo nhác mất ngủ. Chẳng lẽ bình quân thị trường cổ phiếu của VN tăng điểm từ đầu năm cho tơi nay tăng lên tới hơn 41% mà không đỡ nổi vài đợt giảm giá có 2-3% thì quả là chuyện lạ. Nếu nó sụt giá về 20% trôi vào lãnh thổ con Gấu thì sao nhỉ?

Chuyện quái đản nữa là VN hiện nay trông chờ vào miệng ăn là chào bán cổ phần Tổng CTCP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SAB) kể từ khi IPP chào bán cổ phần là bán và bán cho sạch để Bộ Công thương thu tiền về cho nhà nước thì giá cổ phiếu mã SAB này tăng tới gần 138% kể từ khi niêm yết giá cho tới nay, và hiện nay mức giá là 309.000 VND cho chi phí một cổ phiếu.  Vào ngày 20/12/2016 thì giá của nó ở mức gần 400.000 VND, tức là mức thực tế là 399.710 VND thì quả nhiên người nhà tại VN có thành tích uống bia rượu cao nhất thế giới thì thật tác hại.

Ôi thôi, về triệu chứng đầu cơ ngắn gọn và tác hại như thế này về bất động sản. Đó là khi giá tài sản này tăng quá cao vượt sức mua của người dân, nó có sự tiếp tay của báo chí như họ hay phao tin tươi sáng để thúc đẩy giá cả tăng, thí dụ hay phao tin đồn nào là cát ở VN đã hết phải đi nhập cát, giá cắt tăng gấp nhiều lần, rồi nào là giá sắt thép, vật liệu xây dựng đang hiếm và tăng chóng mặt,…rồi nào là kỳ vọng xây sân bay quốc tế Long Thành sẽ đóng một vai trò trung tâm vận chuyển hàng không của Châu Á,…. Những tâm lý ấy khiến người dân hay một số người đầu cơ bắt đầu lo ngại là họ lấy hết tiền tiết kiệm để dành ra mua nhà đất, bất động sản,…hay kể cả đi vay ngân hàng để mua cho bằng mọi giá căn nhà hay miếng đất ấy nếu không kịp nhanh tay thì sau này hết mua được. Đó là tin tức đầu cơ báo chí quốc doanh VN hay làm chuyện này.

Tuy nhiên cái gì cũng có người cao tay hơn, tức là “vỏ quýt dày có móng tay nhọn”. Đó là hậu quả trả giá đắt cho nền kinh tế mà tôi sẽ nói ra, đó là đa số nhiều người đã lao đầu vào mau nhà cửa đất đai, biệt thự gì đó, thì thường là những người này có mức tiêu dùng mua sắm cao và thúc đẩy phát triển kinh tế ổn định nhờ sức mua trong nước của họ, nhưng nay họ đã chấm hết tiền vốn và đi vay để đầu cơ mua đất, biệt thự,…giá đầu cơ và sẽ bị mắc kẹt là họ cần phải giảm chi tiêu, thậm chí là thắt chặt chi tiêu là tiết kiệm tối đa lả làm ra đồng nào thì chỉ nghĩ đến chuyện trả lãi trả nợ  cho mớ bong bóng bất động sản đó. Hậu quả dẫn đến sức tiêu dùng mua sắm trong nước sút giảm, xuất khẩu thì không thể muốn nói là xuất khẩu bán hàng là được, kể cả bán giá rẻ, vì cần có thị trường, và bị hàng rào thuế ngăn chặn của các nước. Điều đó dẫn đến nền kinh tế yêu đi vì người ta ít tiêu dùng mà lo trả nợ lãi,… kết cục daonh nghiệp sản xuất hàng hóa bán không được thì tuyên bố phá sản, hay sa thải nhân công, và cứ kéo nhau rơi xuống vực, khi tới vực sâu rồi thì mấy cái trò thổi bong bóng bất động sản kia cũng sẽ vỡ, mà có vỡ thì chưa chắc có ai mua nổi nó, vì người ta đã dồn hết tiền đầu tư và đầu cơ vào bất động sản rồi,…

Cho nên đừng nghĩ là cứ thổi giá hay bơm bóng tài sản là nghĩ rằng tài sản của công ty hay người dân sẽ tăng lên, đó là lầm lẫn tai hại cho trò chơi đầu cơ này. Vì xưa nay các quốc gia vỡ nợ và phá sản thì đều do nạn đầu cơ tài sản gây ra cả. Bởi vì kinh nghiệm gần đây nhất là xứ Venezuela có thành tích bơm bóng cổ phiếu của doanh nghiệp nhà nước quốc doanh làm tăng giá tài sản vượt bậc mà ai đầu tư chứng khoán đều thấy rõ cả, khi giá giảm thì vỡ nợ tan tành không thể cứu vãn được. Vì giá đầu cơ ở đỉnh cao và càng cao thì càng dễ chết nếu giá rơi nhẹ thôi cũng dễ chết oan, vì chi phí và phí tổn rất lớn về tài chính.