Khi khối dự trữ ngoại hối 48-50 tỷ $ của VN không đáng tin

Có một quốc gia có cái Ngân hàng Nhà nước, thay vì gọi là Ngân hàng Trung ương thì quanh năm công bố khối dự trữ ngoại hối của họ chỉ có tăng chứ không hề giảm. Cụ thể mới đây ông Thống đốc NHNN VN Lê Minh Hưng khoe rằng dự trữ ngoại hối mà NHNN đang nắm giữ tăng lên 48 tỷ $, và dự kiến sẽ lên 50 tỷ $ trong nay mai, tức là hồ sơ bài báo ấy bạn đọc truy cập ở đây: http://vneconomy.vn/du-tru-ngoai-hoi-viet-nam-co-the-som-dat-50-ty-usd-20171222154703136.htm

Tôi thì hay nói rằng, đối với VN thì quốc gia này công bố khối dự trữ ngoại hối thì các thị trường tài chính quốc tế họ chẳng thể bút ghi hay niêm yết, vì họ chỉ công bố khối dự trữ chung chung là mua USD, hay đầu tư gì đó, kể cả cổ phần hóa bán vốn.

Trước hết tôi nhắc lại là khi mình công bố hồ sơ dự trữ ngoại hối thì mình cần nói rõ là đang giữ ngoại tệ của đồng tiền nào (không nhất thiết phải là đồng USD), chẳng hạn giữ ở dưới dạng bao nhiêu là ngoại tệ đồng EUR, JPY,… như hình thức trái phiếu chẳng hạn, kể cả vàng. Hay nhớ rằng khi nói về dự trữ ngoại hối, thì ta hiểu đơn giản nó là tài sản kiểm soát bởi ngân hàng trung ương của quốc gia, mà thông qua ngân hàng trung ương, là họ nắm giữ tài sản nước ngoài, hoặc các tổ chức tài chính nào đó. Tức là tài sản ấy gọi là dự trữ ngoại hối nó có thể là các nghiệp vụ tài chính như các quyền rút vốn đặc biệt như chứng khoán. Hoặc có thể bán được bằng ngoại tệ như các trái phiếu kho bạc, các tờ trái phiếu chính phủ, kể cả các tờ trái phiếu doanh nghiệp, thậm chí là cả nghiệp vụ chứng khoán và họ có thể cho vay bằng ngoại hối bằng nghiệp vụ tài chính của họ,….

Khi tích trữ khối dự trữ ngoại hối ấy thì ngân hàng trung ương đó không nhất thiết phải đông lạnh khối dự trữ ấy cất trong kho mà họ có thể đem ra đầu tư kiếm lời hoặc tài trợ khẩn cấp cho các nghiệp vụ đầu tư, như việc tung tiền cấp cứu thị trường cổ phiếu, tung tiền ứng trước cho vay vào các dự án đầu tư kẹt vốn, hoặc ting tiền ứng trước mua lại các trạm BOT chẳng hạn,…kể cả cho vay bằng ngoại tệ nếu cần cho các doanh nghiệp hay các tổ chức ngân hàng của nước họ,…

Thực tế khi nói về dự trữ ngoại hối ấy mình cần tính xem có thể tài trợ bao nhiêu tháng, bao nhiều tuần nhập khẩu, cũng như tài trợ như trả nợ cho nước ngoài bao nhiêu để xem nó sụt giảm như thế nào chứ mình không thể nói cái khối dự trữ ngoại hối ấy lúc nào cũng tăng mà chẳng thấy giảm.

Thí dụ với trường hợp của TQ thì dự trữ ngoại hối của họ hết tháng 11/2017 này tăng lên ở mức 3119 tỷ $. Mức cao nhất là 3.994 tỷ $ vào năm 2014. Hầu hết các nước khác đều được các thị trường tài chính quốc tế bút ghi hồ sơ dự trữ ngoại hối hết tháng 11/2017 (tháng 12 chưa thể cong bố, vì nó chưa hết tháng, trừ VN ra là người ta chẳng có bút ghi), cụ thể như Thailand hết tháng 11/2017 thì quốc gia này có khối dự trữ ngoại hối là 203 tỷ $. Hàn Quốc hơn 387 tỷ $, Nga 431 tỷ $, Philippines thì được 80,4 tỷ $, Indonesia thì được 126 tỷ $, Bangladesh được gần 33 tỷ $ (sụt mất 500 triệu $ so với tháng 10), Malaysia được 102,4 tỷ $, Nhật thì được 1.262 tỷ $. Hi Lạp thì được 6,5 tỷ EUR, Venezuela CÒN HƠN 9,7 tỷ $,….Thậm chí là cả cái kho vàng dự trữ của VN thì Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) họ cũng chẳng bút ghi, vì khi công bố tài sản đó cần nói rõ là đang niêm yết, hay đầu tư ở đâu thì quốc tế họ sẽ truy cập và phân tích kiểm tra đối chiếu. Vì những tài sản này đều phải được bút ghi của các chính phủ phát hành nợ họ đều nói rõ cả. Ngay cả Lào, thì khối dự trữ vàng của họ cũng được các quỹ giao dịch vàng và cả IMF bút ghi là 8,87 tấn vàng. Trong khi Campuchia thì tích lũy được 12,44 tấn vàng (chủ yếu để giữ tỷ giá rất đáng tin cậy). VN thì bí mật quốc gia, vì trước đây cả việc công bố khối dự trữ ngoại hối của họ cũng thuộc diện “bí mật quốc gia”, và sau ấy nới lỏng công bố bằng miệng,….

Hãy nhớ rằng trong các giao dịch trái phiếu, cổ phiếu, vàng, hay dự trữ ngoại hối thì hàng ngày các chiến lược gia của các ngân hàng Mỹ như Morgan Stanley (NYSE: MS), Goldman Sachs (NYSE: GS) họ đều nắm rõ cả, vì các nghiệp vụ ấy các thị trường đều có hồ sơ gửi cho họ với cập nhất mới nhất để họ đối chiếu phân tích, vì các ngân hàng đầu tư này cũng làm nghiệp vụ mua bán hay môi giới phát hành trái phiếu, tức giấy nợ của các quốc gia, kể cả có trung tâm lưu trữ dữ liệu về nghiệp vụ dự phòng về đồng tiền Bitcoin.

Tôi nhắc lại luôn là hiện nay VN chỉ nắm giữ 13,8 tỷ $ dự trữ ngoại hối của họ kể từ cuối năm ngoái là năm 2016 là 13,8 tỷ $ bằng nghiệp vụ đầu tư giữ tỷ giá hối đoái và kiếm lời an toàn nhất, đó là hình thức đầu tư vào trái phiếu kho bạc Mỹ, và hồ sơ ấy vẫn chưa có bất cứ cái gì mới mà ngân hàng đầu tư Morgan Stanley nhận được con số mới, vì tất cả các nước khác họ đều có hồ sơ ấy.

Điều đó có nghĩa là rất khó tưởng tượng nổi phần còn lại 34,2 tỷ $ kia của VN nắm giữ bằng tiền mặt là rất không thể xẩy ra, vì chẳng có quốc gia nào dại dột giữ khối lượng tiền mặt ngoại tệ như VN chủ yếu nói về đồng USD lớn như vậy cả. Nó rất rủi ro và không có lời,… Vì cho dù có giữ tiền mặt bằng ngoại tệ lớn như vậy thì họ có thể tài trợ đầu tư ứng tiền trước cho các dự án kinh tế thiếu vốn như dự án Đường sắt đô thị tuyến Cát Linh-Hà Đông, hay các dự án metro ở TP.HCM chẳng hạn, và chẳng lẽ hai cái đầu máy kinh tế lớn nhất nước này không kiếm ra 1, hay 2 tỷ $ để trả lại cho NHNN VN thay vì phải đi vay lãi đắt và công trình bị trì hoãn tốn kém chỉ thiếu tiền dăm vài trăm triệu $ của quốc tế nhỉ. Vì dự trữ ngoại hối là dự trữ tài sản chung của quốc gia, nó không phải của cái NHNN VN hay nhóm đảng viên nào cả.