Khi  Vingroup sẽ tung ra mẫu xe hơi điện sánh ngang với hãng xe điện nổ danh thế giới là Tesla Inc (NASDAQ: TSLA).

Trước hế tôi trở lại hồ sơ VinFast muốn trở thành nhà sản xuất ôtô lớn nhất Đông Nam Á dù chưa hề sản xuất ra được chiếc xe ô tô, và tham vọng sản xuất xe hơi điện cạnh tranh với hãng xe điện nổ danh thế giới là Tesla Inc (NASDAQ: TSLA), về hồ sơ về thương hiệu xe ô tô VinFast của Vingroup ta chỉ nói đến xe động cơ đốt bằng xăng dầu thôi, và chưa nói đến xe sử dụng động cơ điện.

Trong lễ khởi công xây cất nhà máy thì ông Thủ tướng VN, Nguyễn Xuân Phúc đã là diễn viên chính trên khấu với thành tích nổi tiếng về phát biểu linh tinh nhất trong các ông thủ tướng VN. Xin trích: “Ngành công nghiệp ô tô có vai trò, đóng góp rất quan trọng. Chỉ tính riêng năm 2025, VinFast sẽ nộp ngân sách cho thành phố Hải Phòng vượt ngưỡng 20.000 tỷ đồng, bằng toàn bộ nguồn thu nội địa của toàn thành phố/năm như hiện nay. Ô tô là thương hiệu quốc gia của một đất nước. Cần phổ cập hoá việc sử dụng ô tô ở nước ta".

Thậm chí là xe sản xuất ra đạt tiêu chuẩn khí thải khắt khe Euro 5.0 và Euro 6.0.

Trước hết tôi nghi ngờ là người tiêu dùng VN sẽ bị thất vọng bẽ bàng bằng việc sau này phải trả chi phí đủ loại để cứu thương hiệu xe VinFast đó khi không có khả năng tỷ lệ nội địa hóa hay ngành công nghiệp phụ trợ cho xe ô tô, dù rằng Vingroup tham vọng nâng tỷ lệ nội địa hóa trên 60% sản phẩm của họ và còn thuê cựu chiến lược gia của GM về lãnh đạo VinFast. Đó là chỉ là đòn quảng cáo thổi phồng thôi.

Thậm chí là mới đây VinFast tung ra quảng cáo dòng xe hạng sang, đẳng cấp hơn nhãn hiệu xe Camry, Lexus (Toyota), Mazda6… và dưới BMW Series 5, Mercedes-Benz E-Class và Audi A6, và giá cả phải trên 2 tỷ bạc VND. Tức là giá cả sẽ đắt hơn cả dòng xe Cadillac Escalade 2018 (giá niêm yết chỉ có 74 ngàn $) hầm hố đẳng cấp được ưa chuộng tại thị trường Bắc Mỹ, một số nước Âu châu và Nhật Bản, đây là nhãn hiệu xe của hãng xe của Công ty General Motors (NYSE: GM) có bề dày kinh nghiệm hơn cả 1 thế kỷ, và cũng từng suýt phá sản năm 2009, và bị hãng xe Nhật và Đức là Toyota, Volkswagen vượt mặt để trở thành nhà sản xuất xe hơi lớn nhất thế giới.

Chuyện tiếp thị của Vingroup về hiệu xe VinFast khi nói về “chuyên gia về nhãn hiệu xe đẳng cấp toàn cầu” thì nó chỉ là câu chuyện cổ tích thôi. Thí dụ người ta hay nói đến ông Nguyễn Thanh Hải, người từng phụ trách marketing cho xe siêu sang Bentley và Lamborghini Việt Nam, rồi đặt thuê các nhà thiết kế ô tô nổi tiếng thế giới như Pininfarina, Zagato, Torino và ItalDesign với 20 mẫu thiết kế xe ô ô thượng thặng thì nó cũng chỉ là lý thuyết thôi chứ chả đi tới đâu cả. Vẫn chủ yếu nhập linh kiện, nhập cơ sở chế rắp hàng phế thải hạng hai của thiên hạ bỏ lại để về lắp ráp ra chiếc xe với lớp sơn bóng bẩy bên ngoài thôi. Vì ngay Công ty ôtô Trường Hải với kinh nghiệm 20 năm của họ thì cũng chỉ là nhập khẩu linh kiện về chế ráp thôi chứ chưa thể chế tạo ra cái gì có giá trị cả. Thậm chí là tại TQ họ có những công ty sản xuất và chế tạo thép đông đảo, có nhiều công ty kinh nghiệm hơn cả VN cả thế kỷ dù họ không thể so sánh được với các hãng sản xuất và chế tạo théo của Mỹ, Nhật, Âu châu, Ấn Độ. Vậy mà họ còn đang lật đật với các dòng xe chạy xăng dầu mà họ đeo đuổi tốn kém mấy chục năm mà vẫn không thu hút được khách mau xe hơi “đẳng cấp trên 2 tỷ VND” như ở VN.

Đó là tôi điểm danh các hãng xe của TQ liên doanh hợp tá với các hãng xe của Đức, Mỹ, Nhật và họ còn mau lại thương hiệu để sở hữu bản quyền, dây chuyền chế tạo, vậy mà cũng thất bại tan tành vì giới nhà giàu thượng lưu thì thích xài xe nhập khẩu nguyên chiếc được sản xuất chế tạo tại Đức, Mỹ, Nhật, Ý, Anh, Pháp,….

TQ có hãng xe Brilliance Auto Group đã kinh nghiệm cả chục năm là hơn 26 năm, công ty này còn yểm trợ vốn và cổ phần qua việc nắm giữ gần 50%  cổ phần trong Công ty Brilliance China Automotive Holdings Limited của Bermuda, được niêm yết trên thị trường chứng khoán Frankfurt và Hồng Kông, rồi họ có rất nhiều hãng xe ô tô nội địa và liên doanh với các hãng xe nước ngoài khác như Changan Automobile, Changhe, BYD Auto, Chery Automobile, FAW Group, GAC Group, Geely, Jiangling Motors, Nanjing Automobile, SAIC-GM, SAIC Motor, Tianjin FAW, ZX Auto,… họ bán xe với cái giá rẻ như bèo, nhưng chắc chắn nếu nói tỷ lệ nội địa hóa và chất lượng thì TQ trên VN cả mấy chục năm, về thiết kế mẫu xe thì nó cũng chỉ là lý thuyết thôi, vì TQ dư tiền làm chuyện đó khi họ thuê, nhưng phần quan trọng vẫn là năng lực chế tạo mà người ta hay rêu rao “phẩm chất cao, tỷ lệ nội địa cao” thì nó chỉ là chiêu trò thôi.

Đối với xe hơi chạy điện, có lẽ để nhãn hiệu VinFast phải mất cả thế kỷ sau mới chế tạo được nó theo đúng đửng cấp xe hơi điện của Tesla. Vì hiện nay dù hãng xe nổi danh của Nhật là Toyota đã từng thí nghiệm nghiên cứu tốn kém tiền bạc và cho thử nghiệm cũng lâu rồi và họ cũng cất bỏ trong ngăn kéo mà tốn kém đến nhiều tỷ $.

Hiện nay các đại gia xe ô tô hàng đầu thế giới như Toyota, Mazda, GM, Daimler AG, Volvo, Volkswagen,…đã bắt tay nghiên cứu để cho ra những chiếc xe chạy điện như Tesla. Nếu cộng hết vào các hãng xe lừng danh giàu kinh nghiệm nhất trên thế giới thì theo ước đoán họ đã có thể rót vốn đến gần 100 tỷ $ để đầu tư nghiên cứu công nghệ.

Tôi thì giật mình, là trong nghiệp vụ tư vấn hay tham gia IPO cho các hãng xe hoặc lĩnh vực ngành công nghiệp công nghệ cao thì tôi thừa biết là để sản xuất ra chiếc xe đẳng cấp gái thành hợp lý thì họ cần tiêu chí gì? Hãy nhớ rằng hãng xe Tesla xưa kia IPO thì có Goldman Sachs, J. P. Morgan, và Deutsche Bank Securities, và ngân hàng chun gs tôi là Morgan Stanley tư vấn phân tích nên chúng tôi thừa hiểu nó, dù tôi không phải chuyên môn là kỹ sư. Nhưng một kỹ sư họ chỉ có nhiệm vụ tham ra nghiên cứu và sản xuất nó, còn định giá và dự báo thị trường để doanh nghiệp ấy có tồn vong được hay không nó do các nhà phân tích thị trường, phân tích nghiệp vụ chứng khoán, tài chính.

Hãy thận trọng là thực tế như tôi kiểm kê hiệu suất quá khứ các thương hiệu và phẩm chất cùng một sản phẩm tiêu dùng của Phạm Nhật Vượng (Vingroup) như mì gói thì loại mì gói của Vingroup bán ra rất đắt đỏ là kém xa như mì gói giấy của Vị Hương (sản phẩm nổi tiếng của công ty Thiên Hương), rồi thương hiệu mì ăn liền Miliket của Công ty cổ phần Lương thực Thực phẩm Colusa – Miliket (biểu tượng hai con tôm),….chỉ cần so sánh đẳng cấp hai thương hiệu này thôi thì mì gói của Phạm Nhật Vượng chỉ là hạng kém xa về chất lượng cũng như trọng lượng.

Tôi thì phân tích tỷ phú Phạm Nhật Vượng (Vingroup) này, đó là họ thành công vang dội trên thị trường tiêu dùng VN là bởi vì Phạm Nhật Vượng biết khai thác truyền thông báo chí để quảng cáo rầm rộ gần như kiểm soát luôn cả truyền thông báo chí VN về quảng cáo, cũng như viết tiếp thị của nhà báo được Phạm Nhật Vượng thống lĩnh là chỉ đứng sau Bộ TT&TT VN thôi. Bởi vì VN còn có rất nhiều thương hiệu khác nhưng ít nổi tiếng vì không tiếp thị quảng cáo, hoặc bị lu mờ về truyền thông, đó là họ không có thể lực lợi ích nhóm với ai nên bị thua thiệt thôi.

Về cầu chuyện hồ sơ hãng xe VinFast, đó là như tôi nói, công ty này xét về thực lực vốn hóa thì chỉ là hạng cò con, mà còn phải đi vay tiền mấy trăm triệu $ so với các đối thủ hãng xe Đức, Nhật, Mỹ,… với vốn hóa và năng lực tài chính cả mấy chục tỷ $. Như Tesla Inc (NASDAQ: TSLA) vốn hóa thị trường gần 60 tỷ $, Ford Motor Company (NYSE: F): 49 tỷ $, General Motors Company (NYSE: GM): 56,5 tỷ $, Bayerische Motoren Werke AG (BMW): 58 tỷ EUR, Continental AG: 44 tỷ EUR, Daimler: 74 tỷ EUR, Volkswagen Group: 75 tỷ EUR,….

Các hãng xe Nhật như Mitsubishi Motors Corp, Toyota Motor Corp, Fuji Heavy Industries Ltd., Honda Hino, Nissan, Isuzu, Mazda,… hay hãng xe Hàn Quốc ai cũng rõ thì họ đều có kinh nghiệm đi lên từ ngành công nghiệp chế tạo cả thế kỷ như các hãng xe Mỹ, Âu châu,….

Thậm chí là các hãng xe hơi khác của Ấn Độ như Tata Motors, thì họ cũng phải tốn nhiều tỷ USD để đầu tư mua hẳn bản quyền thương hiệu Jaguar Land Rover, Daewoo,… và hợp tác liên doanh với nhiều hãng xe nổi tiếng và với sự yểm trợ bởi các tập đoàn sản xuất thép nổi tiếng của họ có kinh nghiệm cả thế kỷ như Tata Steel có bề dày thành tích 1 thế kỷ hơn 19 năm của Ấn Độ, và là nhà chế tạo théo và đúc khuôn cho lĩnh vực chế tạo ô tô, xây dựng, hay cơ khí chế tạo kỹ thuật cao.

Các đại công ty Mỹ hay Nhật, Hàn Quốc, Âu châu thì đều có những hãng sản xuất và chế tạo thép cũng như các công ty đúc khuôn cơ khí có kinh nghiệm cả thế kỷ như United States Steel Corp, AK Steel Holding, Allegheny Technologies, Kobe Steel,….Ôi thôi tính ra không hết,….nên giảm giá thành sản xuất chiếc xe rất lớn và có lời.

Đối với VN thì chưa có bất cứ một nhà máy thép nào sản xuất cho ra một sản phẩm đúng nghĩa là cả về cơ khí,…nhân lực thì không có, vì mấy chục năm không chịu đầu tư.

Kết luận của tôi hay các nhà phân tích trên Bloomberg thì cũng lắc đầu là chỉ thiệt hại cho người VN sẽ lại tiếp tục trả phí tổn giá cao bởi bảo hộ thuế trá hình nhằm nâng đỡ hãng xe VinFast này thôi chứ làm gì mà chưa có thành tích kinh nghiệm nào về ngành chế tạo xe hơi đầy sự cạnh tranh khốc liệt và kiện cáo này mà mới có viết cái chữ VinFast mà đã đòi nhắm đến xuất khẩu sang thị trường Âu châu, Mỹ. Rồi nào là thuê chuyên gia hàng đầu đã nghỉ hưu từ hãng BMW, General Motors, Bosch,…về đầu quân cho Vinfast. Sản phẩm của VinFast do các công ty hàng đầu thế giới thiết kế, từ vỏ xe đến động cơ, các hệ thống cơ khí, công nghệ, nội thất,…và chỉ mới mấy hôm mở màn xây cất nhà máy thì đã có 20 mẫu thiết kế xe cho dòng Sedan và SUV xe hơi hạng sang có sẵn thì quả là chuyện lạ nhất mà tôi chưa từng thấy họ lại thiết kế nhanh đến như vậy cũng thật kỳ lạ.

Đối với TQ, Ấn Độ thì họ có cả hàng trăm ngàn mẫu thiết kế cóp nhặt hay thuê người ta thiết kế, nhưng chuyện chế tạo nó cho ra cái mẫu xe đó lại là chuyện khác. Nó giống như việc VN thiết kế cái sân bay quốc tế Long Thành vậy, còn chuyện chuyên môn về kỹ thuật để làm ra nó lại chuyện trên trời. Kể cả TQ hay Nga có mẫu thiết kế máy bay ném bóm tang hình hạng nặng B-2 Spirit, nhưng có chế tạo được đâu theo khuôn mẫu  của Mỹ, nó do chính hãng Northrop Grumman Corporation (NYSE: NOC) thiết kế chế tạo thì nó lại là chuyện khác nữa nhé.

(*) Xe hơi nhãn mác VinFast có lẽ phải mất hơn 10 năm, và tốn kém tiền bạc thì may ra mới nâng được tỷ lệ nội địa hóa chút ít, và trước mắt họ cho ra lò những chiếc xe giá trên dưới 2 tỷ VND mới sờ vào được thì thực chất là vẫn phải đi nhập khẩu hầu hết linh kiện máy móc về chế ráp thành chiếc xe bán với giá cao chất lượng kém xa hiệu xe hạng sang Lexus của Toyota giá bình dân trung bình chỉ sản xuất và chế tạo tại các nhà máy ở Toyota ở Mỹ nhằm thu hồi vốn thật lời nhanh để đắp vốn vay 800 triệu $, cũng như trả tiền lương cho chuyên gia nước ngoài thôi, chứ thực chất người VN sẽ vẫn phải trả giá cao gấp nhiều lần nước khác để sở hữu chiếc xe VinFast ấy.

Hãy nhớ rằng, để có những chiếc xe đẳng cấp giá bình dân như Lexus, Cadillac Escalade, kể cả BMW,… nó phải được chứng nhận từ Cục quản lý đường cao tốc và an toàn giao thông quốc gia Mỹ, viết tắt là NHTSA (National Highway Traffic Safety Administration) cấp chứng nhận mấy sao, như 4 hay 5 sao chẳng hạn để có thể xuất khẩu bán ra thị trường khắt khe như Âu châu, Mỹ,….còn cái hiệu xe VinFast muốn xuất khẩu hay “nổ” theo tiêu chuẩn đẳng cấp Âu châu, và xuất khẩu sang Mỹ thì đạt tiêu chí nào chứ chưa nói tơi hiệu xe đắt đỏ Alfa Romeo, Aston Martin, Audi, Bentley, Ferrari, Jaguar, Lamborghini, Mercedes-Benz, Porsche, Rolls-Royce,… mà VinFast đòi sánh ngang tầm thì quả là chuyện lạ như câu chuyện “tăng học phí trường Vinschool”, hay “bán mì gói trọng lượng ít kém xa mì gói giấy của Vị Hương (sản phẩm nổi tiếng của công ty Thiên Hương), rồi thương hiệu mì ăn liền Miliket,… vậy thôi.

Hãy thận trọng là Phạm Nhật Vượng là con người giỏi kinh doanh, nên không dễ gì mua được sản phẩm tốt giá hợp lý của họ đâu, đó là hiệu ứng truyền thông là kẻ chiến thắng, chứ hiệu mì gói giấy của Vị Hương rồi thương hiệu mì ăn liền Miliket kia mà có quyền lực truyền thông và báo chí thì mì gói ăn liền của Phạm Nhật Vượng chỉ có ế khách.

(**) VN chỉ có thể sản xuất ra được chiếc xe chất lượng và đi tắt thì cần phải bỏ tiền tỷ USD ra rình rập mua lại thương hiệu các hãng xe như nước khác đi tắt, và cần có ngành công nghiệp chế tạo sắt thép, luyện kim, đúc khuôn, rồi thậm chí là chế tạo vỏ xe hơi thì may ra mới giảm được giá thành. Ngay cả TQ họ còn phải bỏ ra 7,7 tỷ USD để mua lại mua hãng lốp xe Ý là Pirelli, và còn tung tiền mua lại một số công nghệ và thương hiệu sản xuất xe hơi hàng đầu thế giới nhiều tỷ $, vậy mà vẫn chả ăn thua gì trong kinh nghiệm sản xuất và chế tạo xe hơi của Âu châu, Mỹ, Nhật,….nên TQ buông xuôi thị trường phân khúc xe hơi hạng sang, và nhiều doanh nghiệp xe hơi TQ bị lỗ nặng và đề xuất đánh thuế xe nhập khẩu nhưng Bắc Kinh bác bỏ, vì đã gia nhập và hội nhập quá sâu vào kinh tế toianf cầu với những cam kết của họ với quốc tế về thuế.