Khi tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đang đầu tư sở hữu chồng chéo có thể vi phạm nhiều rủi ro cho kinh tế

Đó là bà tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo chỉ giàu lên trong một đêm khi IPO, CTCP Hàng không VietJet (HOSE: VJC) thì giá cổ phiếu này của VietJet tăng vùn vụt lên kể từ ngày niêm yết cho tới nay đã tăng được gần 110% giá trị. Tuy nhiên bà nữ tỷ phú này đang vi phạm nhiều điều tối kỵ trong nghiệp vụ đầu tư để kiếm tiền thật nhanh mà rủi ro cũng thật cao cho kinh tế. Hiện nay bà Nguyễn Thị Phương Thảo này đang kiêm vai trò Phó chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng HDBank, và mới đây bà này gom tiền ở đâu không ai rõ là số tiền cả 2 tỷ $ để đầu tư vào các hoạt động rủi ro bất động sản. Đó là bà Nguyễn Thị Phương Thảo này mới mua nửa dự án 2 tỷ USD ở Hà Nội, số tiền 2 tỷ $ này có thể là đại diện của nhóm lợi ích nào đó qua sự đứng tên của bà này.

Đây là nghiệp vụ đầu tư cực kỳ rủi ro là nó sẽ bị ngăn cấm ở các nước khác có thị trường minh bạch. Chế độ CSVN một vài năm trước đã nghiệm ra rằng rủi ro gây ra đổ vỡ của các cuộc khủng hoảng tài chính sở hữu chéo này, và họ cũng thấy ra là ngăn chặn nó, nhưng bất lực, và có vẻ hiện nay họ buông thả dễ dãi rất nguy hiểm.

Lý do tôi giải thích cũng rất dễ hiểu, đó là ngoài chức năng kinh doanh chính là hàng không qua công ty “CTCP Hàng không VietJet” thì ai cũng khuyến khích, nếu người ta có tài năng, thì được nâng đỡ. Nhưng khi bà này sở hữu cổ phần để có vai vế là Phó chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng HDBank thì rất nguy hiểm, bởi vì sở hữu cổ phần bằng việc mua cổ phiếu hay tăng cổ phần thì số tiền đố chỉ là lắt nhắt so với con số tiền khổng lồ từ người gửi tiết kiệm gửi vào. Hậu quả đầu tư gặp rủi ro nếu ngân hàng trung ương, hay chính phủ quốc gia này không kiểm soát nó thì người ta có thể lấy tiền lý thác của dân chúng để đi đánh bạc trên thị trường cổ phiếu hay đầu tư vào bất động sản để kiếm ra món lời rất lớn là lớn gấp bội so với việc thực hiện chức năng của ngân hàng là cho vay kiếm lời nhờ sai biệt lãi suất.

Tuy nhiên hậu quả rất lớn lao là tiền bảo hiểm ở VN chỉ được bảo hiểm cho một trương mục ký thác, tức là tiền gửi tiết kiệm có 75 triệu VND. Nếu rủi ro đầu tư cổ phiếu thua lỗ hay các dự án kinh doanh bất động sản bị bể bóng, kết cục nó dội vào túi tiền của người ký thác tiền gửi sẽ bị mất sạch, vì tài sản của bà Nguyễn Thị Phương Thảo nó chẳng đáng bao nhiêu so với số tiền ký thác của công chúng vào cái ngân hàng HDBank. Đó là rủi ro mất nợ và làm suy sụp của thị trường tài chính rất nhanh là hầu hết các cuộc khủng hoảng tài chính kiểu này hay xẩy ra như năm 1997 ở Á châu (Đông Á), rồi cả Mỹ năm 2007-2008,…và nhiều xứ khác như Nhật trước kia cũng thế.

Bây giờ các thị trường các nước đó đã cấm cái trò đầu tư chồng chéo là người nhà ở VN gọi là “sở hữu chéo”. Đó là một công ty này hay các quỹ đầu tư kia mà sụp đổ thì kéo theo cả hàng loạt công ty khác chết theo, là nó cũng chẳng thể biết đâu là gốc rễ, vốn hóa thị trường hay vốn chủ sở hữu công ty mẹ đó là bao nhiêu, âm tiền cũng có thể và vốn ảo tỷ đô cũng có xẩy ra,….

Chuyện thứ nữa tôi nhắc lại là người nhà ở VN hay hiểu lầm về các thương vụ mua máy bay trước đây của VietJet trước hết tôi hay nói đó là hầu hết các doanh nghiệp VN hay phô diễn vốn liếng ảo giác so với sản lượng GDP kinh tế của họ. Thí dụ trước đây tôi phân tích việc VietJet ký hợp đồng với công tay công nghiệp hàng không vũ trụ Mỹ là Boeing (NYSE: BA) để mua để mua 100 chiếc máy bay thương mại của Boeing với trị giá 11,3 tỷ $ khi ông Tổng thống Mỹ Barack Obama thăm VN. Rồi kinh nghiệm trước đó là cả ba hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet và Jestar cũng ký hợp đồng mua máy bay thương mại Airbus của công ty hàng không vũ trụ Âu châu là Airbus Group SE (EPA: AIR) với trị giá nhiều tỷ $. Tôi thì mỉa mai cái bệnh thành tích hay giấu nhẹm và ém nhẹm của quan chức với giới chức điều hành các doanh nghiệp quốc doanh kể cả doanh nghiệp giả hiệu nửa bán tư nửa quốc doanh hàng không VN này.

Họ cứ nghĩ là phô diễn tài sản khủng như vậy để qua mắt người khác chứ mấy cái nghiệp vụ này thì tôi còn đang đầu tư vào cổ phiếu hai hãng sản xuất máy bay Boeing, Airbus này, tuy đầu tư không nhiều khi mua cổ phiếu của họ Nhưng cũng đã phân tích mấy trăm lần hai mã chứng khoán BA, AIR này nên thừa biết cái trò trẻ con này.

Đó là như tôi nói trước đây là thực tế phía Boeing, Airbus họ sẽ cung cấp tạm thời cho phía các hãng hàng không VN (được bảo lãnh của chính phủ VN) để ký kết mà VietJet mua máy bay của Boeing, mà thực chết là “mua trả góp”, như việc thuê và mua là vừa bay khai thác vừa trả tiền dần dần, nghiệp vụ này như vậy nó không hẳn là xấu, nhưng đừng có mập mờ kiểu đánh đu thị trường như vậy nó không phải là cách hay.

Thực tế các hãng hàng không khác của VN như Airlines, và Jestar và VietJet  là họ chỉ là được Boeing cung ứng như hình thức cho thuê cuốn gói và sở hữu đến một thời gian nào đó vừa bay vừa khai thác và trả tiền cho Boeing thì phía VN được sở hữu luôn, nó được bảo lãnh sự rủi ro từ phía Boeing và cả phía chính phủ VN chứ làm gì mà có tiền đến chục tỷ $ mua máy bay như nước giàu sụ Saudi Arabia chung tiền một lượt mua đứt 80 máy bay thương mại,…

Tuy nhiên tôi nhấn mạnh là VietJet đi vay tiền mua máy bay có bảo lãnh của chính phủ VN, điều đó ta mường tượng tới hiệu ứng Vinashin mà người dân VN hiện nay có lẽ vẫn còn ghi nhớ trong ký ức, là rủi ro đầu tư chồng chéo mất nợ thì toàn dân gánh thay cho những bà tỷ phủ như thế này. Vì đầu tư có lời lãi cao thì người ta tung hô như nữ thánh trên đỉnh vinh quang là họ được hưởng hết chứ khi gặp rủi ro thua lỗ và mất nợ thì đè cổ người dân ra gánh thay, đó là đặc sản của của tỷ phú VN. Vì bà này có chân tay trong Hội đồng quản trị Ngân hàng HDBank này mà, ai mà có thể đoán được là họ có thể lấy tiền ký thác của công chúng đầu tư vào tài sản đầu cơ dễ sinh lời mà dễ mất nợ thì rốt cuộc nếu khủng hoảng xẩy ra thì người ta chỉ trả bảo hiểm tiền gửi ký thác 75 triệu VND thì quả là chuyện nguy hiểm ít ai thấy ra.

Tôi nghi ngờ để có tiền trả lãi vay hay các phí tổn khác thì người ta cố tình làm lờ đi để cho bà tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đầu tư chồng chéo để hái ra tiền thanh toán cho nghiệp vụ kinh doanh hàng không là không đủ phí tổn trang trải cho các khoản vay hay thuê, hoặc mua máy bay để mà đắp nợ vào đó. Nó rất nguy hiểm cho hệ thống tài chính và cả nền kinh tế sẽ dễ bị tổn thất về trò chơi nguy hiểm "dùng đòn bẩy tài chính" rất rủi ro này.